مصاحبه علی حسن زاده با مجید باریکانی در آرمان 29 شهریور 91
مجید باریکانی، متولّد سال 1354، شاعر و منتقد. وی از نيمه دوّم دهه هفتاد به طور حرفهای فعالیّتهای ادبی خود را با چاپ شعر و ارائه مقالههای نقد ادبی در حوزه نقد شعر مدرن فارسی در مطبوعات آغاز کرده است. اوّلین مجموعه شعر وی، تحت عنوان «پا به پای هیچ» در سال 1387 توسّط نشر روزگار منتشر شده است. باریکانی تاکنون مجموعه شعر «تنها برای هیچکس» (نشر نگیما / 1381) و مجموعه شعر «یک تن تاریک» (نشر آوای کلار / 1388) را در حوزه شعر مدرن فارسی منتشر کرده است. وی مجموعه شعر منتشر نشدهای دارد تحت عنوان «آمدم، هیچکس نبود» و همچنين مجموعه شعر «به صورت سیلی» وی آماده چاپ است. آنچه میخوانید متن گفتوگوی ما با مجید باریکانی درباره مجموعه شعرهای «پا به پای هیچ»، «تنها برای هیچکس» و «یک تن تاریک» است.
شعرِ شما در کتاب «پا به پای هیچ»، از منظر شکلشناسی در شعر به لحاظ شکلِ عینی (که عبارت است از: وزن، بیوزنی، قافیه، تساوی مصراعها یا کوتاه و بلندی آنها، صداها و حرکات عینی کلمات) و شکلِ ذهنیِ شعر (که عبارت است از فضا، اشیاء، خیال، عاطفه و تصویر) میل به تولید شکل کوتاه در شعر دارد. درباره این مسئله صحبتی بفرمایید.
فرم و ساختار در توليد شعر بلند يا كوتاه نقش اساسي دارند. به عبارت ديگر، اين شعر است كه شاعر را به بلند يا كوتاه بودنِ متن ملزم ميكند و اجازه ميدهد كه چگونه شكل بگيرد. من پيش از نوشتن شعر به چگونگي آن فكر نميكنم؛ بلكه طيِّ فرايند بازخواني، فرم در شعر من به خودي خود شكل ميگيرد. البتّه در اين ميان، قطعاً اشعاري هستند كه از اين قاعده بيرون باشند و آن شعرهایی است كه طيِّ چند يا چندين مرحله ويرايش ميشوند و در اين فرايند، سطرهايي حذف يا اضافه ميشوند؛ مثل مجسمهاي كه نياز به پرداخت دارد تا شكل بگيرد با اين تفاوت كه آنچه در ذهن من است، بيشكلي است و اين خود شعر است كه شكل نهايي خود را ميسازد امّا از آنجا كه خواستم مجموعهاي يكدست به چاپ برسانم، شعرهاي كوتاهم را براي كتاب «پا به پا هيچ» انتخاب كردم. بقیه را اینجا بخوانید:
مصاحبه مجید باریکانی در آرمان 29 شهریور 91