پایگاه رسمی علی‌رضا پنجه‌یی

 Übersetzung eines Gedichts:Alireza panjeei(www.panjeei.ir)
Übersetzt aus dem Deutschen ins Farsi aus:mohammadreza mobashear

Der traum

Wir  wachen mit dem traum  auf

Wir gehen mit dem traum

Wir leben  mit dem traum

Und wir sterben glÜcklich!

رویا

با رویا بیدار می شویم 

با رویا راه می رویم

با رویا زندگی می کنیم

و خوشبخت می میریم

از کتاب آن سوی مرز باد / 1370/پخش چشمه /علی رضا پنجه ای

Übersetzung eines Gedichts:Alireza panjeei(www.panjeei.ir)
Übersetzt aus dem Deutschen ins Farsi aus:mohammadreza mobashear

Das leben

Ich wache jeden tag mit deinem namen auf

Ich   frÜhstÜcke,

gehe zur arbeit,                      

Werde mÜde

 Und  denke

wie ich dich morgen widerhole

زندگی

با نام تو هر روز بیدار می شوم

ناشتایی می خورم

 سر کار می روم

خسته می شوم

و می مانم

که فردا تو را  چگونه  تکرار کنم؟

از کتاب آن سوی مرز باد / 1370/پخش چشمه /علی رضا پنجه ای

ترجمه ی شعر باران و خاک علی رضا پنجه ای به آلمانی

محمد رضا مباشر حدود 20 سال از زندگی اش را در آلمان سپری کرده است. با او  زمانی که سردبیری مجله گیلان زمین را داشتم، آشنا شدم؛ اصالتا از مباشرهای  صومعه بجار کوچه رشت است. بعضا هم برای من و هم ویژه ادبی نقش  قلم به سفارش علی صدیقی ترجمه می کرد. سال هاست از او بی خبرم . هر کجا هست خدایا به سلامت دارش. همان زمان از میان شعرهایم تعداد قابل توجهی به اندازه یک کتاب  را ترجمه کرده بود تا با ناشری در  آلمان مذاکره داشته باشیم. متن ترجمه همان زمان گم شد تا امسال در خانه تکانی در انبوه پوشه های به جا مانده از دوره های متنوع روزنامه نگاری ام  پیدا شد. من به خاطر آشنایی- نسبی ام - با فن ترجمه، بسیار نگرانم که محتوای شعر  لااقل به آگاهی خواننده درست برسد. البته نیک می دانم که  دنیا و خاصه آلمانی ها منتظر نیستند که اثر درخشان علی رضا پنجه ای را بخوانند در کنار یحتمل حافظ و سعدی و مولوی یا خیام و از این دست بزرگان شعر جهان! چون بسیاری از این ترجمه ها و چاپ شدن ها در آن جا از آب خوردن هم راحت تر است. در هر حال مباشر وقت نکرد با هم بنشینیم به ویرایش شعرها، اما من برای دل قوی کردن به سهم خود سعی  داشته ام که برای خواننده و وقتش احترام بگذارم، همین جا از دوستان آشنا به ترجمه متون ادبی و زبان آلمانی می خواهم پیشنهاد های شان را برای به کارگیری در متن نهایی پیش از انتشار به صورت کتاب از طریق نظرات پایین همین پست با من در میان بگذارند. سپاس.

Übersetzung eines Gedichts:Alireza panjeei(www.panjeei.ir)
Übersetzt aus dem Deutschen ins Farsi aus:mohammadreza mobashear

Der regen und der staub

Hier…

am  fenster steht

eine kleine vase

bis Zur goldenen glegenheit der sonne

ein verliebter Mann singt in der gasse

im regens stimme

und mit dem staubsgeschmack

باران و خاک

اینجا کنار پنجره

گلدان کوچکی ست

تا فرصت طلایی خورشید

در کوچه مردی عاشق آواز می خواند

به لهجه ی باران، به طعم خاک

از کتاب همنفس سروهای جوان / 1366 علی رضا پنجه ای

1

راشی

گرگ و میش

تی دونه چوم

نه گرگ – نه میش

برگردان:

راه روستایی

گرگ و میش

دو چشم ات

نه گرگ – نه میش

2

ارسو

          ارسو

                 پوشت

بی پوشت بو

ا دیلی کی بشکنه یی

برگردان:

اشک پشت اشک

بدون پشتیبان بود

این دلی که شکسنی

3

خودا تی نامه دانه

دِ  هی کس!

بی کسانه کس

هی کسانه کسه

برگردان:

خدا نام ات را می داند

دیگر هیچ کس

کسِ بی کسان

کسِ هیچ کسان است

4

بیسام  تی رافا

                           نامویی

بامویی؟

می ناجه بو کی شوون دوبو

برگردان:

چشم به راه ات شدم

نیامدی

آمدی؟

آرزویم بود  که داشت می رفت

5

                                                           جه یونسکو طرف 21 مارس میلادیه روزِ  شعر نام بنائید اه روزِ رِِ ِ  

----- 

وا ایتا کوتا شعر بگم

                           " گیله­ وا"ره

وختی

می چومه دونیایه که

 گرده پرگارِ مانستن

                       خاله  ر ِ 

 برگردان:

                                                  از سوی یونسکو 21 مارس میلادی را روز شعر نام نهاده اند

                                                                                           برای این روز

-----                         

باید شعری کوتاه بنویسم برای "گیله وا"*

وقتی چشمان ام  دنیا ست

که می گردد پرگارسان

                               بر گرد نقطه

--------------------

*نشریه گیلکی زبان که به مدیر مسوولی محمد تقی پور احمد جکتاجی در رشت منتشر می شود

6

اونقدر

دور و نزدیک

                 ناجه دارم

کی او

     کور سو سیتارانم

                        اونه  قد نیده

برگردان:

آن قدر

آرزوی دور و نزدیک دارم

که آن ستاره های کم سو هم

                                     به آن نمی رسند               

دوری

پُر زمات نیه

جه تی ور بوشوم

اما نانم

تقویم مئن

چره طوفان دکفته

برگردان:

دوری

---

دیر زمانی نمی شود

که از کنارت رفته ام

اما نمی دانم چه را

میان تقویم

طوفان افتاده است

اوخان

تی چوم به­ راهم

نانی ا َ دیله مئن

                     تاراف تاراف

سنگ که نیه زئن دره

خُب گوشادن

تی نام ِ کی اوخان داره

برگردان:

پژواک

----

 چشم به راه ات هستم

نمی دانی

میان این دل

بوم بوم

سنگ نیست که دارد می زند

به خوبی گوش دار

نام توست که پژواک می دهد

مه ­گیفته­ گی

اوشن­ تر

                          اشن تر

تو مره فاندری

                         من تره

مه­ گیفته­ گی !

امی تشتِِ رسوایی یه

                          کیه که زئن دره

برگردان:

ماه گرفتگی

آن سوی

                این سوی

تو به من می نگری

                           من تو را

ماه گرفتگی!

تشت رسوایی ما را

 کیست که  دارد می زند

رافا

می رافا ایسایی؟

راشی مئن چوم به­ راهَ­م

تو که گوفتی

ایتا مهتاب شبه آیم به­ تی ور

برگردان:

چشم به راه

_____

چشم به راه مانده ای

توی راه روستایی

چشم به راه می مانم

تو که می گفتی

مهتاب شبی 

                 می آیم کنارت

خوشکه دیل

                                    اباذرِ غُلامی صاف ُ سادهِ دیله­ ره

تی دیل خوایه

من که قطره­ ی مه

تی دیله دریا مئن

                      ببارم

نانی جه غورصه

او ابری که انه دیل

                        مره بیگفته­ بو

ا َ دور و زمانه گورخانه مانستن

ا َنه جه ریشه خوشکه کود

برگردان:

دل  خالص

____

                           برای دل بی ریای اباذر غلامی

دل ات می خواهد

من که قطره هستم

میان دریای دل ات ببارم

نمی دانی از غصه

آن  ابری که  دل اش برای ام گرفته بود

چرخ این روزگار

چنان رعد و برق

آن را از ریشه خشک کرد

جغله گی

جو جو

جی جی

چو چو

نانم چی شه ا َ دونه تپه ره نام ناهان

هانه دانم

پر زمات ِ سال مئن

گوفتیمی:

جو جو

جی جی

چو چو

برگردان:

بچه گی

----

جو جو

جی جی

چو چو

نمی دانم چه می توان  این دو قله  را نامید

همین  را می دانم

که سال های دور می گفتیم:

جو جو

جی جی

چو چو

بابا خان تیرکمان

ا َ شعرانا

پنجاه پنجاه

بازار مجه فادی

ایتا تورشه کونوس­ هم

تره فانده

هنه واسی یه کی

دو کیسه اشرفی

ا َ دیله پُر غورصه ­یه فادی

ایتا "بشرا" کوجی شعر مره هم

                                               طاق نزنه!

85-2-13

برگردان:

رنگین کمان

------

این شعرها را

پنجا تا  پنجاه تا  هم که بدهی به بازارگرد

بک ازگیل ترش هم به ات نمی دهد

هم از این روست که

دو کیسه اشرفی

اگر به این دل پر از غصه بدهی

*محمد بشرا،  شاعر و مردم شناس گیلان پژوه

نیفرین

د دس فارس نیه

تی دونه لیموآن

وا بپوخه ئو لیمو داره جور

برگردان:

نفرین

 دیگر در دسترس نیست

 دو لیمویت

الهی بپوسد همان  بالای درخت لیمو

اندیشه های کهنه، زیربنای اندیشه های نو

مجله دادگر شماره نوروز۹۲:از علی رضا پنجه ای، شاعر، روزنامه نگار و نظریه پرداز ادبی، خواستم تا ابتدا نگاهی جامعه شناسانه نسبت به خاستگاه آثار هنری و تاثیر بسترهای جامعه بر کم و کیف این آثار داشته باشد؛ او اینگونه سخن خود را آغاز کرد:

">علی رضا پنجه ای الشاعر،الصحافي و Poet and literary critic and journalist Alireza Panjeei

(( موجودیتِ ادبیات مانند هر پدیده و دست آورد دانش بشری، به همه ی عناصر نقشمند در مناسبات و وضعیت های تاثیر گذار هستی و جامعه، از عوامل ژنتیک تا سیاست، اقتصاد، تاریخ، فرهنگ، اقلیم ، زمان و...، بگیرید تا مراودات افراد در جامعه ی انسانی، مرتبط است. بنابراین هرگونه اتخاذ تدابیر داخلی و خارجیِ مبتلا به جامعه، با شدت و حدت در کمیت و کیفیت ، در چگونگی آفرینش های ادبی، هنری و دانشوری دخیل است؛ برنامه ریزی و تدابیر تصمیم سازان و تصمیم گیران همه وهمه تعیین کننده ی چند و چونی آثاری ست که برای آیندگان به غنیمت و یادایاد می نهیم. پر واضح است که آیندگان ما، از ماهیت این آفرینه ها، به نقد تاریخ و ادبیات این کهن بوم و بر خواهند نشست؛ تاریخ و چالش پیش روی ما رودربایستی نمی شناسد و بی پرده با آیندگان سخن خواهد گفت. بنابراین، میان مایگان و سفلگان و سوداگران را در تاریخ جایی نیست که اگر هم باشد، دو قلم ناسزا بیش عایدی یی نخواهد داشت)). پنجه ای همچنین ادامه داد:

((روند جامعه به گونه یی ست که نخبگان و تاثیر گذاران به حاشیه رانده شده اند و خروجی طبیعی چنین روندی نمی تواند طراوت در اتمسفر هر نوع خلاقیتی و از جمله "شعر" ایجاد کند؛ البته برخی از این کاستی ها، متوجه ی فرهنگ مراودات و مناسبت های لایه های درون جامعه، بدون دخالت دولت، است؛ نخبگان بعضاً درویش خصال اند و میان مایگان همیشه خود را به نقشِ جایگزینیِ نخبگان در جامعه تحمیل کرده اند. حال در چنین تصویر و تصوری از جامعه چگونه می توان انتظار ظهور چهره های نوظهور داشت؟ آن هم بدون نشریات ادبی جریان ساز، که می باید توسط جریان سازان نخبه و سرآمدن تاثیرگذار روزنامه نگاری ادبی، و نه میان مایگان، منتشر شوند؛ در واقع ما باید خود را به وضعیت نشاط اجتماعی نزدیک کنیم تا از آن به چشم انداز خلاقیت روزآمد نظر داشته باشیم. مخلص کلام در پاسخ به پرسش نخست، باید به اجمال بیفزایم: در گیلان همیشه بستر لازم لااقل برای رشد هنر و ادبیات بوده است. ما صرفاً نیازمند اتمسفر لازم هستیم و البته افتادن سرنوشت چرخ، به دست گردانندگان نخبه ، کارآمد و دلسوز که بتوانند با دمیدن طراوت به جامعه در هیات "روح القدس" ما را به مدینه ی فاضله و اتوپیای مان برسانند. چنین بادا)).

وی همچنین در پاسخ به این پرسش که تاثیر پیشکسوتان حوزه ی شعر و نقد ادبی در ایجاد بسترهای مفید، برای تعالی شعر جوان چگونه است؟ اعتقاد دارد: ((تعداد دانشی مردان حوزه ی شعر، داستان و نقد که به جز خلاقیت مستقیم ادبیات، معلمی هم پیشه کنند تا بتوانند در معرفی آینده سازان این کهن بوم ، خصوصاً گیلان زمین، نقش ایفا کنند بسیار کم اند. بنابراین باید قدرشان را دانست و نگذاشت تا گوشه گیری کنند که دود این واکنش به چشم نوآمدگان خواهد رفت. البته نباید از نقش سردبیران و دبیران کارآمد و جریان ساز و دلسوز نشریات تخصصی، و نه عوام پسند، در معرفی شاعران، منتقدان و داستان نویسان این سرزمین غافل ماند. صریح بگویم ما در عرصه ی هنر و ادبیات به یک مدیر و کارگردان با هوش و دلسوز نیازمندیم که بتواند با هماهنگی همه جانبه با تصمیم گیران و تصمیم سازان با خلاقان، نقش مند ظاهر شود)).

علی رضا پنجه ای در پایان و در پاسخ به این پرسش که آینده ی شعرِ ایران و به تبعِ آن گیلان را چگونه پیش بینی می کند، معتقد است:

((هر چه از آسیب شناسی ها و کاستی های بر شمرده فاصله بگیریم با چشم انداز روشن تری مواجه ایم.شعر ما به دو قسم "مخاطب محور" و "زیبایی محور" تقسیم می شود؛ هنر، ادبیات و شعر "مخاطب محور" خود را تا دریافت متن توسط پایین ترین لایه های فرهنگی جامعه تنزل می دهد؛ هنر، ادبیات و شعر "زیبایی محور" اما تلاش دارد تا با مواجه نمودن "او" یی که به جُست و جوی زیبایی در خلاقیت است، به زبان اشاره، ما را با شگفتی های نهان در لایه های اندیشه ی زبانِ شعر مواجه گرداند؛ مهم در این میان دسته بندی های موسوم به "شعر ساده" و شعر "زبان محور" و "شعر دیداری" نیست بلکه مهم"ذات شعر" است و بس؛ من نیز در آستانه ی سال نو(1392 خورشیدی) آرزو دارم تا "اندیشه های کهنه" نقش زیربنای "اندیشه های نو" را ایفا کنند و به طور روزآمد هر سال "نو" جامه ی "نو" بپوشند؛ سال نو خانه ی (اندیشه ی) نو مبارک!)).

علی رضا پنجه ای

                           شعرِ ِ شنو دیداری

مناجات

آغازم

از  می ِ تو ست

که مز مزه

            مست

                    از  توِ  تـ ـ_{-  -} ـو ست

تو   که      تــ _{- -} ـو

                             می شوی

خود ِ خود ِ تــ _{- -} ـو ست

مرا  که  احاطه  می کند

عابری

        هیچ

              نه می داند

من از توِ  ِ تــ _{- -} ـو ست                           

                                  دوست که دارمت

سوگند به مستی

هیچ مستی

                    مست     

                            مقابل چشمانم

                                                قیقاج نمی رود

جز   توِ  ِ   تــ _{- -} ـو

که در سماع ِ خودی

                            بی خود از

                                         خودِ  تــ _{- -} ـو

ندارم  آن  یارا

که به دندان     مز مزه ات  گیرم

منم

مست  از  تــ _{- -} ـو

پل صراط  نه عرضد

مگر که پرتابم کند

تِـ

      لو

             تِـــ

                     لو

در آغوش  ِ تـــ        

                            _ــو!                                                                                                  

                                                 _{31 فروردین1392}

 ________________

به نقل از:فصل نامه ی ره آورد گیل/شماره 26/ فروردین و اردی بهشت 92

داریوش معمار، دبیر مجموعه نگاه تازه شعر در انتشارات نگاه از چاپ هفت دفتر شعر جدید این مجموعه در نمایشگاه کتاب تهران خبر داد.
معمار به خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، گفت: در انتشارات نگاه و در بخش نگاه تازه شعر، هفت عنوان جدید شعر در دست انتشار داریم که مجموعه شعرهایی از فریبرز رییس‌دانا، علی‌اکبر گودرزی‌طائمه، اسماعیل یوردشاهیان، هرمز علیپور، بکتاش آبتین، داود ملک‌زاده و واهه آرمن هستند. این هفت عنوان به احتمال زیاد به بیست‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران می‌رسد.
وی افزود: همچنین مجوز انتشار دفترهای شعری از علیرضا آبیز، مریم فتحی، حسن مولایی، علی الفتی و پوریا سوری نیز اخذ شده و این مجموعه شعرها نیز تا مهر امسال منتشر می‌شوند.
دبیر مجموعه نگاه تازه شعر همچنین با اشاره به قراردادهای جدید این بخش برای انتشار آثار جدید گفت: با آقایان علی رضا پنجه‌ای، ابراهیم عادل‌نیا که برنده جایزه شاعران خبرنگار، بدون کتاب‌ شده است، و میثم ریاحی، قرارداد انتشار بستیم و به زودی برای دریافت مجوز دفترهای شعر این شاعران نیز اقدام خواهیم کرد.
معمار در پایان گفت: پنج عنوان جدید هم در خرداد می‌پذیریم که در همان زمان اسامی آن‌ها را اعلام خواهیم کرد.
مجموعه نگاه تازه شعر با دبیری داریوش معمار از سال 1389 در انتشارات نگاه آغاز به کار کرد و تاکنون از این مجموعه آثاری چون «چند رضایی» سروده رضا حیرانی، «و تن فروشی نیست» سروده فریاد شیری، «دختر خوبی كه شاعر است» سروده سپیده جدیری و «امپرسیون بیرون غار» سروده شهین خسروی نژاد، منتشر شده‌اند.

نظرات برجسته:

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

پنجشنبه 2 خرداد1392 ساعت: 8:3      توسط:ک .مهیار MHYARAB@GMAIL.COM www.mahyarset.com

با درود به عزیز بزرگوار آقای علیرضا پنجه ای گرام که با استواری و قلم رنجگی مدام بی هیچ گزافه گویی و تعارف بر قدم رنجه گان نوشت گاه تان اثر می گذارید و هر ادب دوست جدی گیلانی را از داشتن یک شاعر شعورمند و اندیشه ور ایرانی گیلک زبان رشتی خشنود و سرگشاده می نمایید. همچون شما فراوان بادا که درمتون نوشتار شما هم اندشه نهفته مردم چه از سر بجار برگشته چه هم اندیشه نهفته هم لذت هم امید و هم غم و پرسش پیش برنده به سمت و سوی آینده. همواره سلامت و پایا و ماندگار بدور از خستگی و یاس خطرناک به خدمات فرهنگی خویش برای مردم چه از سر بجار برگشته چه خسته از پشت میز اداره آمده و یا درب دکان خود بسته و از کلاس درس خارج شده و هر مردمی . این کمینه را که از جادوی شعر ذهنی نیست و در وادی نوشتار روزمرگی مطبوعات شاید برای معاشی خامه بر کاغذ سپید می لغزاند اگر محتوای اشعار شما عرق ریزان روح را درست درک نکند اما با ظواهر غنج و کرشمه واژه.

">علی رضا پنجه ای 1380-رشت اد

">علی رضا پنجه ای- رشت

علی رضا پنجه ای در گفت و شنید با ویژه ی نورو سال ۹۲ خزر:

شعر همچون  قلب،بی اراده  می تپد

">علی رضا پنجه ای- زمستان 1391-رشت

حال شعر گیلان چه طور است؟

پیش از هر پاسخی برآنم که به شادباش نوروز 92 بنشینم، و برای شما ، تحریریه و شهروندان شهر هنر و ادبیات و رسانه بهترین ها را آرزو کنم و آمین آمین گویان به درنگادرنگ آموختن  از حکمت نهان فصول چهارگانه بنشینم.

و اما در مقام پاسخ به پرسش طبیبانه تان باید از زبان لسان الغیب  خواجه حافظ شیرازی که گفت:زیرکی را گفتم این احوال بین خندید و گفت  سخن ساز کنم که  در پاسخ تجاهل العارف نموده و هشیوار گفته: صعب روزی بالعجب کاری پریشان عالمی

شعر   مانند قلبی ست که بی اراده می زند و از مغز فرمان نمی برد. تپیدن در هسته ی وجودی اش غیر ارادی ست و سهم  صاحب و ارباب این قلب تنها تواند تقویت و مراقبت در به تر تپیدن آن باشد و بس! اما همه چیزی در کیفیت این تپیدن موثر است، از  تدابیر روزگار بگیر تا اوضاع  مبتلابهی که بر روح و روان صاحب این قلب دلالت گر است!حالا اگر همه چیز پیرامونی برای صاحب این قلب مهیا و مساعد باشد پر مسلم است که این قلب با طراوت و انگیزه ی فزون تر  می تپد، و...  تو خود بخوان حدیث مفصل از این مجمل!  

بنابر این تصریح می کنم مادام که  دروازه ی  نشر  بر پاشنه ی  سلیقه  به جای قانونمندی  موازین آن  می چرخد،همچنان می بینیم که  فقدان چهارچوب مشخص در گزینش آفرینه ها  حاصلش جز  عِرض خود بردن و زحمت ما داشتن عایدی ِ مطلوبی  در سبد فرهنگی متقاضیان  بر جا نخواهد گذاشت؟  این گزاره ها البته  موارد ی ست که  بر رابطه ی بازار  عرضه و تقاضا تاثیر گذار است و الّا در حوزه ی بررسی  باید گفت شعر گیلان از شعر ایران و شعر کشورهای در حال رشد و  در سویه ای دیگر از شعر جهان جدا نیست،  هر چند که پارامترهای بر شمرده هر یک در مبانی پاتالوژیک بررسی شعر امروز قابلیت تاویل می یابد.افراط و تفریط به عنوان دو  رفتار بی بدیل از شاخصه های شعر معاصر است که در هر دوره ای با سرفصل هایی متفاوت رخ می نماید و دیدگاه های مطرح پیرامونی را به چالش می گیرد.  در واقع  شعر ما  در تمام  دوره ها ، در جدال سنت و مدرنیته به برآیندی می رسد که در حوزه ی نقد ادبی می باید به چند و چون آن پرداخت. هر چه که هست اما خروجی این هیاهو و جدال همیشه به نفع شعریت شعر تمام شده است، چه را که دریای شعر خس و خاشاک را به ساحل می راند. دو مقوله ی موسوم به ساده نویسی  و شعرمدرن روزگار ما(شعرهای زبان محور و گونه های دیداری) دو وجه این جبهه را ترسیم نموده است.از قضا سرآمدان این هر دو جبهه نمایندگان واقعی اش در صف  شاعران گیلانی دیده می شود.شاعرانی که از دهه ی شصت هژمونی  شعر معاصر را بر عهده گرفته اند. و نقش تعیین کننده شان در هر دو جبهه مشهود  است. همان گونه که می دانید من به سهم خود نمونه هایی از شعرهای نو 54 شاعرگیلانی را  در دهه ی شصت همراه شرح حالشان توسط نشر مروارید در دی 70 به ناشر سپردم که با وقفه ای ۴ ساله در سال 74 منتشر شد. از آن پس پسرم مزدک به سفارش حوزه هنری گیلان اقدام  به تدوین  مجموعه ای  نفیس از سپیدسرایان گیلان همراه شناسه شاعران  و آثارشان نمود که عنوان  نخست پژوهش های ادبی حوزه ی هنری  کشور را کسب کرد، او مدت هاست که جلد  دوم این مجموعه را به شاعران شعر نو - فاقد کتاب - شامل شاعران شعر سپید، منثور، نیمایی و آزاد اختصاص داده است.

امسال چه مجموعه شعری نظرتان را جلب کرده است؟

">علی رضا پنجه ای زمستان91-رشت

در میان کتاب هایی که به دست من رسیده می توان به  «این پرنده از دوران سلجوقیان آمده است» شاعر شعر اشیاء ایرج ضیایی اشاره کرد که  من نیز در ماه نامه ی ره آورد گیل اقدام به گفت و گو با او نمودم ، ضیایی در آستانه ی60 سالگی در این  مجموعه  نیز مانند  مجموعه شعر حرکت ناگهانی اشیا  به اتمسفری دیگر در شعر معاصر نظر دوخته و شعرهایش فضای نویی را به تجربه نشسته، وی  با  تاثیر از سیاق سفر نامه نویسی و کاربرد زبان روایی نشان داده که به قصد جلب خواننده شعر را در حد قصاریه نویسی شاعرانی موسوم به ساده نویس یا فکاهه و جوک ادبی نویسی تنزل نداده است. هر چند برخی از کتاب های طنز با بهره از ایهام و تشبیه و استعاره که در کلام منثور نیز کاربرد دارد و نمی تواند به تنهایی وجه ممیزه ی شعر با فکاهه ی ادبی باشد سعی دارند شعر معاصر را به قصد سودای  افزایش خواننده  به ورطه ی سقوط بکشانند، از دیگر سو متاسفانه برخی نیز به بهانه ی شعر زبان محور بدون درک صحیح انواع . گونه های شعر، پریشان محوری بیمارگون که مبین پارانویا و اسکیزوفرنی ست را با شعر پست مدرن و سوررآلیستی اشتباه گرفته اندو خواننده ی شعر سردرگم است که سراغ  سره از ناسره را در ناکجای ماشین زمان  می تواند پی جوید. البته  باید افزود که تعدادی دیگر از شاعران پیش کسوت و نوآمده اقدام به چاپ کتاب شعر نموده اند که در مقام آن مجموعه نتوانسته اند در خاطرم بمانند.کتاب دیگری از سنندج به دستم رسیده که مجموعه شعرهای ناهید عرجونی را در خود گردآورده است این کتاب تاثیر نافذی بر من گذاشته است.از خواص شعرهای این مجموعه می توان به دریافت اولیه و درنگ در محورهای بینامتنی شعر توسط لایه ها و طیف های شعرخوان اشاره کرد به گونه ای که شعر در خوانش اول به واسطه ی صراحت در زبان و بی پیرایگی مخاطب را جذب خود کرده و سپس در خوانش های مکرر خواننده به لایه های پنهان و ایهام نهفته در کلام شاعر می رسد.به گونه ای که شعر به ساختار بینامتنی  سرمین هرز تی اس الیوت از دریچه ای دیگر خواننده را نزدیک می گرداند. بی آن که اثری از محتوا یا فرم مجموعه ی الیوت در شعرهای کتاب دیده شود.در واقع کتاب اخیر حادثه ای در شعر معاصر است که از نگاه فمنیستی نیز خود را بر حذر داشته است.

باید منتظر چه کار جدیدی از شما باشیم؟

 من چهار کتاب آماده برای چاپ دارم، سال گذشته علی رغم مذاکره با نشر مروارید به واسطه ی یک سال  و نیم در نوبت ماندن  از چاپ کتاب با این  منصرف شدم، تا این که وضعیت نشر نابسامان تر شد به طوری که بسا با اوضاع چاپ  و نشر کتاب و تحریم های اعمال شده و گرانی چند برابر کاغذ کتاب ما سال ها طول می کشید که منتشر شود، با توجه به سابقه ی  وقفه چاپ چهار ساله گزینه شعر گیلان!دو شب پیش اما مشاور یکی از انتشاراتی های وزین  تهران   از  من قول یک مجموعه شعر 150 صفحه ای را گرفت. باید ببینم که از چهار کتاب آماده ام کدام ها به این نشر می رسد یا چه تدبیری برای ادغام برخی از آن ها خواهم اندیشید.  و اما اسامی کتاب ها:شبانه های سنگ صبور، عشق همان او یم است، کوچه چهرزاد(کوچه ای که در آن شاعر شدم، عاشق شدم، ازدواج کردم، انقلاب کردم، نخستین کتاب و نخستین فرزندم آن جا متولد شدند  و خلاصه بخش عمده ای  از شخصیت ادبی و اجتماعی ام  در آن  جا شکل گرفت)، و خلاصه  دونده ی از خود. البته مجموعه ای از گفت و گوهای رسانه ها با من، نیز پراکنده ها  و  چاپ ترجمه های تجربی ام از شعر برخی از شاعران مدرن جهان و بازآفرینی برگردان منثور با حفظ ادبیت  کتاب قرآن کریم از جمله دلمشغولی هایم است که منتظرم دوره ی این کارمندی  هنرکاه به سرآید تا به ترتیب اولویت پیش از آن که ملک الموت  جویای احوالم شود به قول حضرت مولانا جلال الدین محمد در ترجمان شعری اش از قرآن ما را به اصل مان وصل دارد: هر کسی کو دورماند از اصل خویش    باز جوید روزگار وصل خویش.

علی رضا پنجه ای :ماه نامه ره آورد گیل شماره ی 7 و 8 (ابان و آذر) 91 منتشر شد.  در این شماره صفحاتی اختصاص به جواد شجاعی فرد یافته است. کل اطلاعات  مطالب مربوط به شماره های گذشته و حال ره آورد را از روی نسخه پی دی اف در لینک پایین بازیابید. برای خرید نشریه با شماره تلفن: 3222889 (0131)مراجعه کنید.

این شماره را می توانید با کلیک روی  لینک  سطر پایین تحت شرایط سایت  بخوانید:

pdf شماره 7 و 8 ره آورد گیل

و اما برای آگاهی صرف از عناوین به شناسنامه مجله در  زیر را بخوانید:

دوربین را که یکی از دوستان از دستم  گرفت بهار لو و جاهد جهان شاهی گفتند این عکس را یک طوری برسان بهمان جاهد شماره تلفن داد و من تنها توانستم آن موقع که در فیس بوک صفحه داشتم آن را بگذارم  در پیجم  و نشد که عکس را  بهشان برسانم.جاهد و دوستان دیگر را از جلسات دور هم نشینی دهه ۷۰ کمتر دیده بودم. جاهد  را به ویژه که همیشه برایم دوست داشتنی بود .این عکس مربوط می شود به مراسم خاکسپاری زنده باد منوچهر آتشی.از راست : علی رضا پنجه ای، دکتر ضیا موحد، محمد بهارلو، زنده یاد جاهد جهان شاهی و دکتر جواد مجابی. آن روز هم ما در کرج امام زاده  طاهرکه آرامگاه شاملو در آن واقع شده  منتظر ماندیم  حتی عکس آتشی را هم در گور کنده شده گذاشته بودند، کلی کنار مزار مجازی آتشی عکس یادگاری گرفتیم و زنده یاد عمران صلاحی هم بود که علی رغم تلخ کامی بابت مرگ آتشی با مایه های طنز آن دقایق را برای مان تحمل پذیرتر کرده بود  و شمس آقاجانی  آمده بود و کتاب ـ به گمانم ـ نقد خود را  داده بود به عمران! آتشی را  برخی بردند تا آرامگاه بوشهر تا بلکه نامی از  بزرگی  او به خود به افزاید.  مانند نام جاهد  جهان شاهی همان نامی که  پازل قطعه هنرمندان بی آن از کامل شدن باز ماند .

نقل از :وازنامهر ۲۶, ۱۳۹۰

عباس گلستانی

 در این   مقاله، تلاش بر آن بوده است که به کمک نشانه‌شناسی و تأکید بر دو عنصر نگاره  و واژه به بررسی دو مجموعه‌ی شعر «شب، هیچ وقت نمی‌خوابد» و «پیامبر کوچک» از علی رضا پنجه‌ای، پرداخته شود. بخش اول این مقاله، طرح مباحث نشانه از گونه‌ی واژه است که به چگونگی‌ ِ کاربرد و کارکرد واژه‌ها در گزاره‌های شاعرانه و کیفیت هنری آن‌ها بحث می‌کند. در این بخش اشعار به چند دسته تقسیم شده و هر یک از آن‌ها را به بحث و نقد می‌کشاند. در بخش دوم، عنصر نگاره و تصویر نقش اصلی را در بحث به خود اختصاص داده و شعرهای مورد نظر را در رابطه‌ی با تصویر و جدول و تأثیر آن‌ها در ایجاد مکث برای خواننده و ارائه‌ی نوعی از خلاقیت هنری، مورد بررسی قرار می‌دهد.

مقدمه:

 زبان در شعر شاعران همیشه موضوع جالب و مهمی تلقی می‌شود، به این دلیل که اولا‌ً میان روان و هنر آدمی، رابطه‌ی ظریف و پیچیده‌ای نهفته است، ثانیا‌ً، زبان صرفا‌ً بیانگر اندیشه‌ی آدمی نیست بلکه بار عاطفه و احساس را نیز با خود حمل می‌کند و ویژگی شعر یک شاعر را با زبان دیگران متمایز می‌نماید و این ویژگی ِ تمایز است که میزان رهایی شاعر را از “خردگرایی مفهوم‌مدار” تا امکان روند تجسم، فراهم می‌سازد.

شعر انسان را به جستجوی معنا نمی‌کشد بلکه معنا را نهفته در خود دارد، کافی‌ست لمس‌اش کنیم، گاهی نرم، گاهی زبر، گاهی گنگ خود را نشان می‌دهد. علی‌رضا پنجه‌ای شاعر است و در این مقوله نیز می‌گنجد. گفتارش در شعر زبان شاعرانه‌ی اوست، زبانی که حاوی احساس، عاطفه، اندیشه و تجربه‌ی او نیز هست.

بحث و بررسی:

 اگر صفت  را  به چند گونه تقسیم کنیم به صفتی می‌رسیم از نوع “صفت وابسته به جنس″ با ژنوتیپ ویژه، صفتی که دو مجموعه‌ی شعر پنجه‌ای، خصوصاً مجموعه‌ی «پیامبر کوچک» را در بر می‌گیرد. صفت وابسته به جنس اشعار او، نشانه‌هاست، از نشانه‌ی واژه گرفته تا نشانه‌ی تصویر و مربع‌های شانزده خانه‌ای او. از صفتی دیگر در مجموعه‌ی «شب، هیچ وقت نمی‌خوابد» نیز می‌توان نام برد، نوع تجربه‌های اوست که در  زیرمجموعه‌ی

 صفت نشانه‌ها جای می‌گیرد. در این صفت انگشت اشاره مقام بلندی دارد و می‌توان بر محور آن اشعار این کتاب را به سه بخش تقسیم نمود؛ بخش اول از شعرهای این مجموعه که شامل هشتاد و سه قطعه کار است، بیش از چهل شعر یعنی بیش از نیمی از مجموعه را در بر می‌گیرد که در آن‌ها انگشت اشاره به ضمیر مفرد اول شخص من و هم خانواده‌ی آن مثل ام، م، خود و خویش است. ماننده؛  داغ  می‌کنم…/  جیغ  می‌کشم…/ دندان به جگر می‌گذارم …/ سرد می‌شوم/ ص ۹

من گفتم/ تو چه دل‌پذیر آمدی/ ص ۱۶

 من هیچ می‌شوم/  ص ۱۸

 من حس کردم/ همیشه جوان نخواهم ماند/ ص ۲۰

 دست من تو را پنهان داشت/ ص ۲۴  

می‌خواهم چراغی در دست شما باشم/ ص ۲۵

 شوری یا شورشی/ در من نمی‌ماند/ ص ۳۴

 من از تو  با غم آشناترم/ ص ۸۲

نه من نه تو/ اگر که نیایی/ نمی‌برمت/ ص ۱۲۶

 گاه این من‌های گفته شده در شعر، شخصی‌ست. از تجربه، احساس و عواطف خود می‌گوید؛ نه ماهتاب را با اسفند آشنا دیدم/ نه چنین غرفه‌ی اندوهی/ که سر روم/ تو لبان‌ام بینی/ و تازه بگویی: شکیب یعنی/ بخواب کودک شاعر لالا/ ص ۸۴

 و گاه  این من، من خانواده است؛ اما، حالا مدت زمان درازی‌ست/ نه همسرم، نه دوستان‌ام/ نه همسایگان و نه همکاران‌ام/ هیچ یک، خبر از من؟/ بی‌خبرند/ ص ۶۱

 و در جایی دیگر من، من تاریخی می‌شود؛من بخارای آن روز ایران  سرزمین من/ من سمرقند آن روز ایران   سرزمین من/  عبرت مداین/ من سپاه کلمات شکست خورده‌ام/ ص ۱۱۸

 و در مقطعی از من اجتماع می‌گوید و از تجربه‌ای حرف می‌زند که تک‌تک ما کم وَ بیش آن را لمس کرده‌ایم؛اما بازندگان همیشه‌ی بازی زندگی بوده‌ایم/ تو خوب می‌دانی/ چندان که من هم/ اگر چه مفت باخته‌ام همیشه/ اما برای تو/ ص ۱۲۷  

اما  انگشت اشاره در بخش دوم شعر، اشاره به دگر ضمایر مفرد و جمع است، در حالی که حضور شاعر را در کسوت راوی و یا پرده‌خوان حوادث حس می‌کنیم، نشاط یا اضطراب خود را  پیامبرگونه ندا می‌دهد؛پرده‌ها که کنار بیافتند/ فردا دوباره همان خیابان/ همان شلوغی، هیاهوی درون را/ در خود می‌بلعد/ همیشه همین‌گونه/ بی‌دروغ   بی‌ریا/ زندگی لبخند می‌زند/ ص ۱۲۴

 گاه شاعر در پرده‌خوانی حادثه، پرده می‌درد و از پنجره‌ی بید زده‌ی قاجار به امروز می‌پرد و در روزنامه‌ها، بهانه‌هایی برای اعتراض پیدا می‌کند؛ ریخته‌اند، گرفته‌اند طفلکی را/ حکایت نظمیه، عدلیه؟/ حکایت ِ حکایت است عجب/ … قلم پی بهانه می‌گشت/ ص ۱۰۴

در بعضی از قطعات این بخش، ژانر منتخب شاعر، میان عین و ذهن گیر کرده و سنتز ناقصی ارائه می‌دهد، به طوری که مضمون در حال فرار به طرف ذهنیت ناب را، واقعیت زمینی، زمین‌گیر کرده و شاعر را در فلسفه‌اش دچار مخمسه می‌کند؛ امشب ساعت‌ها را دوباره عقب کشیدم/ و این یعنی همیشه امکان بازگشت به اصل خویش است /  ص ۲۱

 در این‌جا،  شاعر از تکامل و دگرگونی هر روزه‌ی اصول غافل مانده و سرعت تحول را نادیده گرفته است. در بعضی دیگر از قطعات این مجموعه، شعر، خواننده را در خوانش خود با دو یا چند معنا مواجه می‌سازد. یک بار معنای ساده‌ای که در هر جمله نهفته است و معنای دیگری که در تمام بندها پنهان است و مفهومی از مضمون را می‌رساند که گاهی به سمت چند معنایی و هرمونتیک میل می‌کند و تلاش شاعر را به ثمر می‌نشاند؛ کلاغ‌ها  آمده‌اند تا آسمان مرا سیاه کنند/ آسمان تو/ تنها پرنده‌ی پروازی‌ست/ که بر منقار   آرزوهای مرا/ از برکه صید می‌کند/ مرغ ماهی‌خوار/ ص ۸۵

 و در قطعات دیگر از مجموعه‌ی «شب، هیچ وقت نمی‌خوابد»، درگیری ذهنی شاعر با امور، فراتر از دغدغه‌های فردی او هستند و در این مورد با دقت به چینش واژه‌ها دست می‌زند و هوشمندی شاعر را در این‌گونه کارها ، به خصوص شعرهایی که برای دوستان و آشنایان خود سروده است به وضوح نشان می‌دهد؛ نصف بهار یک قرن/ آیینه‌ی شعر زمان بودی/ ص ۹۱

 بیا و پیراهن‌ام را به آتش جان بیفروز/ ص ۸۳

 که با یاد تو/ آسمان آبی می‌ماند/ ص ۵۷

مثل همین مثل‌ها/ که سر منزل تمامی‌شان تویی/ ص ۵۳

 تو نیامدی/ بهار از یادمان رفت / ص ۴۶

 فقط نمی‌دانم در شعر گمشده، ص ۶۰

 «چه زود دیر می‌شود» را اول علی‌رضا پنجه‌ای گفته بود یا قیصرامین‌پور؟ و بالأخره بخش سوم مجموعه که حجم کمی از آن را در بر می‌گیرد، شعرهای کوتاه از یک تا چهار پنج خطی این کتاب است و شاید به علت کوتاهی‌شان از انگشت اشاره دیگر خبری نیست بلکه بیش‌تر حاوی پیام و جمله‌های خبری هستند که حدود ده شعر کوتاه را به خود اختصاص می‌دهد.

 تصویر زیبا در شعر کوتاه زیر خواندنی‌ست؛

 هنگام آفتاب تابان/ خشک می‌شود/ دست‌نوشته‌ی باران/ ص ۱۱۹

 شاعر در این بخش، اصراری عجیب بر کوتاه بودن شعرهای خود دارد، شاید چاپ آن‌ها در نیم صفحه‌ی پایین صفحات دلیل این کار باشد، اما دلیل مهم دیگر، تلاش اضافی شاعر مثلاً در مورد شعر کوتاه «آن ۳»، ص ۱۱۲ است که با کار بیهوده‌ی خود از زیبایی و کوتاهی‌ ِ شعر کاسته و آن را از احتمال بودن کوتاه‌ترین شعر جهان خارج کرده و در شعر یک کلمه‌ای «آه» مرتکب چهار خطا شده است؛

۱ – هر شعری معمولاً دارای یک عنوان است اما این شعر صاحب دو عنوان است: «آن ۳»  و «یک شعر کوتاه».

 ۲  – با نوشتن عنوان  «یک شعر کوتاه» شعر از حالت کوتاه تک آوایی یا تک واژه‌ای خارج شده است.

 ۳ – همان نوشته، شعر را از زیبایی و استاتیک ویژه‌ی ایجاز دور کرده است.

 ۴ – شاعر، خواننده‌ی شعر را ناآشنا به شعر کوتاه فرض کرده است.

اما آن‌چه را که می‌توان در یک اشاره‌ی کلی گفت این است که شاعر این مجموعه در محور جانشینی چنان ظریف عمل کرده است که گویا این ترکیب باید از ابتدا چنین بوده باشد؛ من با مروارید سینه‌ات/ اشک‌هایم را شمردم/ ص ۷۵

 اگر در این میان می‌دانم/ که سایه پوست ندارد/  ص ۴۵

تو  خندیدی / قایق‌ها شکستند/ ص ۳۷.

 یکی از  نشانه‌های شعر مدرن خروج از هم‌نشینی دنیای نثر و ورود به جهان هنجارشکنی و قانون‌افزایی‌هاست که پنجه‌ای از پس آن خوب بر آمده است، هنجار نحو را شکسته و چیزی جای آن می‌کارد که اتفاقاً خوب هم جا می‌افتد؛ گلوی اعدامی/ در روزنامه‌ی صبح/ ص ۷۳

 زبان شعر پنجه‌ای، زبان سؤاستفاده از زبان روزمره‌ی معمولی‌ست، یعنی در عین شورش علیه آن از توانایی‌اش نیز بهره می‌برد و به ظرفیت زبان دست می‌یابد و به شعر مدرن می‌رسد و خصلت ارجاعی خود را حفظ می‌کند؛ شوری یا  شورشی / در من نمی‌ماند / ص ۳۴.

 کاش  عنوان شعر ص ۴۲ «نگاتیو» به انگلیسی نوشته نمی‌شد که با فارسی‌نویسی پذیرفتنی‌تر هم می‌گردید بدون این‌که هیچ‌گونه تغییری، نه در فرم و نه در محتوا حاصل شود؛ مثل عنوان کتاب «شب، هیچ وقت نمی‌خوابد»، عنوانی که در نوع خود زیباست، با معماری ویژه از واژه‌ها، عنوانی‌ست که دل‌نگرانی‌ها، ترس و اضطراب انسان امروزی را بر پشت خود

 حمل می‌کند و خواننده را با خود می‌کشد و می‌برد به جهان متن  تا کنجکاوی‌اش او را در درون کتاب به کند و کاو  وا دارد، و به چرایی ِ بی‌خوابی شب برسد.

ضرورت  درک شعر، یکی از ابزارش، اطلاع از استاتیک و زیبایی‌شناسی‌واژه‌ها و نشانه‌هاست، چرا که در شعر وارد جهانی از منظومه می‌شویم که رابطه‌ی بین واژه‌ها و نشانه‌ها ایجاد کرده است و معمار آن شاعری‌ست که واژه‌ها را در غالب نشانه گزینش کرده تا گفتار شخصی خود را که زبان شعر تلقی می‌شود، بیان کند. شعر «توگراف»، اتفاقی‌ست که در مجموعه‌ی «پیامبر کوچک» به زبانی که محصول ترکیب تصویر و واژه است خودنمایی می‌کند و مثل هر پدیده‌ی دیگر، ضعف و قوت خود را نیز دارد.

 انسان‌های اولیه برای انتقال مفاهیم، افاده و اغراض خود، «هیرو گلیف» را که ماهیتی تصویری و نگارین داشت، ساختند ولی بعد که خط به وجود آمد، «هیروگلیف» کارآیی مفید خود را از دست داد و به پستوهای تاریخ خط و زبان سپرده شد و آن، به دو دلیل اتفاق افتاد ؛

 ۱ – نشانه‌های «هیروگلیف» برای تمام افاده‌ها و اغراض کافی نبود و در نهایت خط این نقص را بر طرف کرد .

 ۲- نشانه‌های «هیروگلیف» شنیداری نبود، خوانداری بود یعنی باید «هیروگلیف» دیده می‌شد تا خوانده و درک شود و به همین دلیل انتقال مفاهیم از طریق خوانش و سپس شنیدن غیر ممکن و یا مشکل بود زیرا حالتی نگارین داشت. اما امروزه واژه ماهیتی نمادین بخود گرفته و حامل توانایی شنیداری، خوانداری و دیداری‌ست و هم‌چنین از توانایی داشتن سه وجه یک نشانه، یعنی دال، مدلول و دلالت برخوردار است.

شعر، توگراف یا شعر، توی گراف را باید حتماً دید تا خواند و انتقال معنا در شعر توگراف از طریق خواندن مشکل دارد و نمی‌توان آن را از طریق خواندن منتقل نمود، نمی‌توان مدام در هر خط نام شکل را به خود تصویر اضافه نمود و تکرار کرد؛ شکل شمع…، شکل سنجاق قفلی…، شکل بادبادک گیر کرده در سیم… و اگر در انتقال بصورت شنیداری، واژه‌ی «شکل» را حذف کنیم و از خود تصویر نام ببریم، آن وقت شعر از حالت شعر توگراف خارج شده و رنگ وُ بوی شعر معمول را به خود می‌گیرد.

 «شعر توگراف» در بعضی از قطعات کم می‌آورد و نمی‌تواند نگاره را به جای نماد و نشانه بنشاند و در برابر آن‌ها جا خالی می‌کند و نمی‌داند مثلاً در مقابل نمایه‌ی  پژواک،  طعم و بو چه نگاره‌ای بگذارد تا «شعر توگراف» ساخته شود. «شعر توگراف ۱» در ص ۵۲ از بیست وُ دو خط ساخته شده است تمام خطوط شعر، بدون استثنا، در حداقل یک تصویر هستند به جز چهار سطر که هیچ تصویری در آن‌ها دیده نمی‌شود، فقط به این دلیل که «شعر توگراف»، فاقد قدرت کافی  برای تبدیل تمام واژه‌ها به نگاره و تصویر است. مثلاً در تبدیل واژه‌ی «بی پدری» به تصویر در «شعر تو گراف ۱» موفق نبوده است.

 «شعر توگراف» علاوه بر کاستی‌ها، دارای امتیازاتی نیز هست. خواننده‌ی «شعر توگراف» از تصویر به دنبال واژه‌ی آن می‌رود و دوباره به تصویر بر می‌گردد منتها تصویر دومی متفاوت با تصویر اولی‌ست، معنایی‌ست که شاعر در غالب تصویر به خواننده منتقل می‌کند که اتفاقاً راه به هرمونتیک می‌برد و مؤول را به سوی تأویل می‌کشاند. خلاقیت هنرمند در جایی نهفته است که از آن به عنوان ذوق و استعداد نام می‌برند  و آن را در کنار ساماندهی وقتی بروز می‌دهد که از خود نشانه‌هایی خلق کند که با نشانه‌های معمول تفاوت داشته و آن‌ها را به چالش نیز بگیرد. یکی از آن نشانه‌ها، نشانه‌های خلاق و هنری‌ست که در بین دال و مدلول، به یک دلالت قناعت نکرده و خواننده را به دلالت‌های گونه‌گون راهبری می‌کند و از حالت تک خطی میان آن دو خارج شده و یک دال را به تعدادی نامحدود مدلول و یا بر عکس یک مدلول را به دال‌های متعددی پیوند دهد، بحث مترادفات و گاه متضاد، همین معنا را برای ما تعریف می‌کند. مربع‌های شانزده خانه‌ای علی‌رضا پنجه‌ای در مجموعه‌ی شعر «پیامبر کوچک»، در حوزه‌ی خلاقیت‌ها قابل بررسی‌ست. این سه مربع، یادآور گفته‌ی سوسور است  که معتقد بود زبان دارای توانایی‌های فراوان است و عدم بروز آن، نه ناتوانی زبان بلکه به عدم  توانایی کافی و لازم انسان در استفاده از آن بر می‌گردد. هر مربع این کتاب از شانزده مربع کوچک و چهار واژه تشکیل شده است و خواننده در هر سمت و هر بار با یک خوانش و در مجموع با بیست خوانش روبه‌رو می‌شود و در سه جدول با شصت جمله مواجه است. هر جدول از بیست جمله که شامل هشت جمله‌ی مشابه‌ی جفت و چهار گزاره‌ی متفاوت که هیچ کدام باهم مشابه نیستند ساخته شده است. به عبارتی شاعر با چهار واژه در هر جدول، دوازده و در سه  جدول سی وُ شش جمله یا سی وُ شش خط شعر سروده است و هنجارهای نحوی را به ابتکار خود و روش جانشینی در هم شکسته و حرف‌اش را زده  و در ترکیب، جنبه‌های معنایی را رعایت کرده و زیبا عمل نموده است، زیرا، در مربع‌های این کتاب، واژه‌ها در حالتی قرار می‌گیرند که تعیین‌کننده‌ی تباین در بین معانی هم می‌شوند. یعنی اگر خواننده، جمله‌ای را یک بار از چپ به راست یا از بالا به پایین و بر عکس و یا از هر سمت بخواند هر بار با جمله‌ای روبه‌رو می‌شود که تأکید بر روی کلمات، متفاوت و یا گاهی با معانی متضاد برخورد می‌کند که پارادوکس را در بطن خود دارد و این، به شکلی گفته‌ی سوسور را درباره‌ی توانمندی زبان به نمایش می‌گذارد و پنجه‌ای توانایی زبان

 فارسی را با محاسبه‌ی ریاضی‌اش به نحو زیبایی نشان داده است. مثلا‌ً در مربع مدنیت در ص ۶۶، یک بار، سرسام، آدم را می‌گیرد و باردیگر، آدم، سرسام را می‌گیرد والی آخر. نکته‌ی دیگر این‌که در هر جمله، تکیه و تأکید بر یک نشانه با تکیه در جمله‌های دیگر متفاوت است این تکیه و تأکید گاهی بر صفت، گاهی بر اسم، گاهی بر فعل و گاهی بر قید است. در مربع تنهایی، طی بیست جمله، با دوازده بار تکیه و تأکید بر روی چهار واژه، شاعر کارش را تأویل‌پذیر کرده و آن نشانه را که در این‌جا واژه است به رمز تبدیل نموده است. خواننده در این جا با شعر درگیر می‌شود و هنر پنجه‌ای نیز در همین ابتکار نهفته است، ابتکاری که در خواننده ایجاد مکث می‌کند و او را زود از شعر عبور نمی‌دهد، وگرنه چیدن چهار واژه در کنار هم و ساختن یک جمله‌ی ساده کار مشکلی نیست.

 نتیجه:

 دو مجموعه‌ی شعر مورد نظر، خصوصاً «پیامبر کوچک» را با توجه به نظریه‌های ادبی، زبان‌شناسی و معناشناسی و همچنین از نظر برجسته‌سازی هنری، می‌توان مورد ارزیابی بیش تری قرار داد، هم از لحاظ کارکرد واژه و هم نگاره به جای کلمه که در برجسته‌سازی هنری می‌تواند یک اتفاق محسوب شود. انتولوژی این دو مجموعه از نظر هرمونتیک و فن فهم متن مشکل چندانی نداشته و خواننده را در هدایت فهم اصالت متن و داوری درباره‌ی آن کمک  می نماید، زیرا معانی شعر با یعنی همراه نیست و عمل فهمیدن را با اکنون مرتبط می‌کند و پاسخ‌های مناسب را به افق انتظار خواننده می‌دهد تا او را از سه مرحله‌ی انطباق، تأثیر و لذت عبور دهد.

برنامه فرداشب «هزار و یک شب» در شبکه چهار سیما به بزرگداشت نیما یوشیج اختصاص دارد.

به گزارش خبرنگار مهر، علی اسفندیاری مشهور به نیما یوشیج در 21 آبان 1274 خورشیدی در دهکده یوش از توابع نور در استان مازندران به دنیا آمد و در 13 دیماه 1338 در شمیران شهر در تهران درگذشت.

به مناسبت زادروز این شاعر معاصر ایرانی و پدر شعر نو فارسی، فردا شب در تلویزیون ویژه برنامه‌ای برای او پخش می‌شود؛ برنامه «هزار و یک شب» که از شبکه چهار تلویزیون پخش می‌شود، به بررسی شعر نیما اختصاص دارد.

احمد با قلب وصله زده هم احمد است

احمد خدا دوست شاعر شعر کودک از دام مرگ جست. وقتی پیامک دادم  گفتم احمد! خوابی یا بیدار. حودش یواشکی یا یکی  دیگر نوشت خوابم، با عرض معذرت. بلا فاصله برای مجمدرسول حقدوست دوست مشترک هنرمندمان زنگیدم. گفت وضع قلبش میزان نمی زد  و علی رغم بیش از ۱۲-۱۰ روز بستری هنوز قلبش آماده برای عمل نبود کم حرکتی و مسایل ژنتیک شاید مزید بر علت شده بود تا قلبش بیمار شود. و به همین سبب از قلبش راضی نبودند. ترسیدم و دلم هری ریخت پایین از خدای شعر خواستم سلامتش بدارد .  گفته بود علی بعد از عمل سراغم بیا نمی دانم شاید رسول به او گفته بود که طاقت دیدارش در آن حال و روز را ندارم.  اما زمان خوش سر رسید و اواخر هفته ی پیش دعای همه ی کودکان و نوجوانان این سرزمین و دوست داران  احمد کارگر افتاد و احمد از دام مرگ رست  و عمل باز قلبش  با موفقیت همراه شد قرار است جمعه یا شنبه به بخش منتقل شود. من هم مصمم هستم بروم پیشش و پیام همه ی بچه ها را به او برسانم. در طول مدت بستری اش در سی سی یو با سحر دخترش حرف می زدم و احوالش را می گرفتم. اجمد با قلب وصله زده هم احمد است با همان نگاه و خنده ای که چشمانش را کوچک تر ، اما همیشه نافذ محفوط نگه داشته  است . بخند شاعر ! کودکان سرزمینت منتظر  شنیدن کلام  ساده و صمیمی  شعرت هستند.

بعدالتحریر:ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

 آخرین خبر واصله حکایت از آن دارد که احمد خدادوست صبح سه شنبه ۹ آبان ۹۱ از بیمارستان راهی خانه شد تا دوره ی نقاهت را با بیش از ۲۰ روز بستری در بیمارستان در منزل سپری کند. با آرزوی سلامت روزافزون برای این شاعر گرامی و صمیمی.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

این هم یکی از شعرهای کودکانه اش که پیش از عمل نوشته بود توی دفترش در بیمارستان:

خونه گلدونه

گلدونی زیبا

گل هایش هستن

  مامان و بابا

مثل غنچه ایم

من و خواهرم

گاهی من از او

بوسه می گیرم

از بس شیرینه

خواهرم نی نی

  می دهد لپش

بوی شیرینی

مو یان حالش را  ندارم برایت چیز چندانی  بنویسم. خوانده ام که  جایزه ی ادبیات امسال را نوبل داده به مویان، هر نویسنده  یا شاعری از هر کجا که جایزه بگیرد مفت شستش؛ فقط بپایید که دچار پوپولیسم نشود چه را که با نیم نگاهی به اسامی پشت کنکور(! )نوبل مانده ، در خواهد یافت که چه بسا آفرینش گران درشت نام تری که پشت دروازه مانده اند! نوبل است دیگر نه باید چندان به جایزه دل خوش کرد. جایزه هر آفرینش گری  همان لذت دامادی ست که از  بکری عروسش می برد همین که اول خودش از آن لذت می برد و بعد آن لذت _ دیگر غیر بکر _را  تف می کند برای بقیه کفایتش کناد. 

بنابراین  به سهم خودم به مو یان شادباش می گویم. و بیش تر به آن ها که دست نایافتنی ماندند؛ بگذار بگذریم که این نیز گذشتنی ست.... مبارک است ان شاء ا...

احمد خدادوست شاعر شعر کودک در انتظار جراحی قلب است

احمد خدادوست در کنار دفتر شعرش عکس بیمارستان دکتر حشمت رشت غروب ۲۲ مهر ۹۱

حدود یک هفته پیش در پی احساس درد شدید در ناحیه قفسه سینه و ناتوانی در حرکت  احمد خدادوست شاعر شعر کودک در بیمارستان دکتر حشمت رشت  بستری شد.

عکس بیمارستان دکتر حشمت رشت غروب ۲۲ مهر ۹۱:از سمت راست محمد رسول حقدوست کارشناس  کانون پرورش  فکری کودکان و نوجوانان مرکز گیلان  مجری و نقال صدا و سیمای-شبکه باران ، احمد خدادوست شاعر  شعر کودک و علی رضا پنجه ای شاعر و روزنامه نگار

پزشکان معالج بلا فاصله  او را تحت مراقبت قرار دادند و  گرفتگی رگ های قلب علت مراجعه شاعر به بیمارستان گزارش شد. دوستان و دوستداران شاعر  علی رغم تحت نظر بودن و استراحت مطلق او،  اما دسته دسته به دیدار وی  می شتابند. پزشکان نیز به واسطه تاثیر روحی و روانی دیدارهای قبل از عمل جراحی قلب باز و به واسطه شهرت سیمایی برخی از دوستان شاعر که با ملاقات از سایر بیماران قلبی سبب انبساط خاطر بیماران می شوند، برای عیادت از این شاعر مطرح شعر کودک نسخه متفاوتی نوشته اند.

نمونه دست خط  تحریر اولیه شعر -احمد خدادوست  در بیمارستان۲۲مهر۹۱

به درد آمد دل شعر

به سرعت بستری شد

گل احساس و فکرش

همه خاکستری شد

نوارش را گرفتند

عروقش خط خطی بود

تمام واژه هایش 

دچار بد خطی بود

همین که آنژیو کرد

رگش را بسته تر دید

خودش را روی تخت از

همیشه خسته تر دید *

۲۳ مهر۹۱-احمد خدادوست- بیمارستان دکتر حشمت رشت

شایان ذکر آن که از خدادوست قریب 35 عنوان اثر در حوزه شعر کودک منتشر شده است. آثار این شاعر تا کنون  از سوی انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، نشر مدرسه، رشد و...به دست کودکان و نوجوانان رسیده است. بیش از دو دهه است که  شعرهای  خدادوست در کیهان بچه ها، سروش کودکان و نوجوانان و سایر نشریات مهم کودک و نوجوان  و برنامه کودک  صدا و سیما به دست مخاطبانش می رسد.  در عیادت از وی  چارپاره  نیمه تمامی که به حادثه منجر به بستری شدن شاعر اشاره دارد  برخوردیم که با اجازه او و  تا حواندن بقیه شعر در دوران نقاهت شاعر  آن را عینا  همین جا نقل می کنیم. احمد خدا دوست 53 سال دارد و کارشناس آفرینش های ادبی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان مرکز گیلان است.

ــــــــــــــــــــــــ

*شاعر قول داده یود  این شعر که در بیمارستان سروده را پس از عمل جراحی  و دوران نقاهت کامل کند و برای بچه ها به چاپ برساند. حوشبختانه  تا شعر را تمام کرد پیش از عمل او را برای مان پیامک زد.

با بهترین آرزو ها برای شاعر خوب بچه ها..."

فراخوان ارسال مصاحبه (با هماهنگی قبلی )شعر ،نقد شعر ، مقاله تئو ریک شعری و ترجمه شعر برای ماهنامه ره آورد گیل. به رایانامه و یا قسمت نظرات همین پست پیغام بفرستید. ممنون می شوم عکس قابل چاپ هم در نشریه همراه کارنامه تان برایم بفرستید. بسیار فوری البته.

ششماره ی سوم دور ه ی جدید ماه نامه ی ره آورد گیل( تیر و مرداد91) به قیمت ۲۵۰۰ تومان  منتشر شد. این نشریه با صاحب امتیازی پزشک ادیب دکتر محد علی فائق و سردبیری هوشنگ عباسی منتشر می شود. من دبیری شعر و نقد شعراین مجله را بر عهده دارم. بنابراین کارهاتان را به نشانی رایانامه ام که در ابتدای ستون صفحه آمده برایم بفرستید یا توسط نظرات پایین نوشته هایم و آیکون خصوصی را تیک بزنید. امید که یاری شما دوستان از همه جای ایران و جهان بتواند باز هم به کمکمان به آید. باری... در این شماره مصاحبه ی علی رضا پنجه ای را می خوانیم با ایرج ضیایی با عنوان سفرهای سیاح ناآرام به بهانه انتشار مجموعه شعر  این پرنده از دوذان سلجوقیان آمده است . بعد نقد ی در باره  کتاب  ضیایی از  یزدان سلحشور و یادداشتی  از محمد آشور برای منوچهر آتشی ترین شاعر روزگار ما و ساده نویسی ، انحراف از شعر مدرن  از منصور خورشیدی .و سپس شعرهایی می خوانیم از :علی باباچاهی،  محسن باقکر لیالستانی، جواد شجاعی فرد ،ضیا الدین خالقی و محمد امین برزگر .عکس روی جلد هم مربوط به  دکتر رحیمیان  پزشک رشتی و در سایر بخش ها هم داستان و هنرهای تجسمی،بخش سلامت، تاریخ و پژوهش و خبرها . خواندن این نشریه که زحمت دوستان گیلانی را با مطالبی از نویسندگان سراسر ایران در خود گردآورده به همه ی علاقه مندان پیشنهاد می کنیم.روز به روز هم البته شاهد به تر شدن نشریه می شویم که آن هم مرهون زحمات  عباسی عزیز و دوستان تحریریه است.

علی رضا پنجه ای

Ar_panjeei@yahoo.com

بن بست نوآوری و چسبیدن به طناب پوسیده ی ساده نویسی

 ماهنامه انشا و نویسندگی /تابستان ۱۳۹۱/ویژه ۲/ ساده نویسی در شعر/۳۹و۳۸:

الف:چه را شعر را به دو سیاق ساده و بغرنج تقسیم می کنند؟ ب:آیا سادگی و بغرنج سرودن مزیت شعر است؟

باید اذعان کنم که هیچ گاه مانند کارمندان  برای شعر وقت کاری قایل نشده ام، طبیعتا هم در این راستا تصدی پذیر و مسوولیت طلب نبوده ام. در واقع همیشه  کارفرمای من خود شعر بوده است و نه سفارش دهنده ی خاص.  من هرگز بر اساس تئوری و خواسته ی گروه  یا جریانی شعر نگفته ام؛  اگر چه از دهه ی70 در معرفی چندین تجربه ی جدید در حوزه ی شعرِ دیداری تلاشم در سویه ی نوآوری بوده است،  اما هرگز از گونه ها و قالب های شعر ی دیگر غافل نمانده ام. چه را که به زعم من  همان  "آن" شعری خلق الساعه ظرف و مظروف را تعیین می کند.جالب است بدانید شاعر تجربه گرای شعرتو گراف و شعر مربع ، نخستین بیانیه ی شعر دیجیتالی را ابتدا در نخستین نمایشگاه بین المللی کتاب در اردی بهشت 85  پس از سخنرانی حافظ موسوی در حضور تنی چند از شاعران  پیشکسوت و جوان هم چون: علی شاه مولوی،پویا عزیزی، داریوش معمار،یزدان سلحشور،لیلی گله داران،مازیار نیستانی، بکتاش آبتین و... به صورت کارگاهی  توسط گوشی تلفن همراهم ارائه نموده است و مضافا در خصوص چه گونه گی بهره از برنامه های چند رسانه ای برای مخاطبان به ذکر نمونه پرداخته است،  شایان ذکر آن که همان متن در ویژه نامه ی ادبی گیلان امروز به سردبیری مجتبی پورمحسن منتشر شد؛  آن اوی چون من، در آن بیانیه به زوایایی چند از آسیب شناسی چنین شعرهایی،  هم چنین  به موقعیت امروز ، و فردای انواع شعر چند رسانه ای یا دیجیتال پرداخت. همان متن در آرشیو  وب سایتش:  پیامبر کوچکhttp://panjeei.blogfa.com/post57.aspx هنوز هست. همان اوی چون من در کنار پیامبر کوچک  که شعرهای دیداری و زبان محورش را در خود گردآورده، بود ، مجموعه شعر  شب هیچ وقت نمی خوابد را نیز که ادامه ی دفتر عشق اول است،  به چاپ رساند. همین ذهن نوجو و آوانگارد در آستانه ی نوروز امسال نیز  یک تک بیت سنتی می گوید تا  دوستان اشکال تراش بدانند بی بی از بی چادری خانه نشین نه شده است!

نوبهار آمد و دل باز دمی یاد تو کرد     نوبهاران نشود تا که مرا  باز آیی

 همان اوی چون من از رباعی و دوبیتی سازی تا غزل و مثتوی و شعر نیمایی و شعر منثور و طرز شاملویی همه را آزموده  اکنون نیز در کنار شعرهای پر مخاطب ترش دست به تجربه های نو می زند.هرچند که داند شعرهای چند رسانه ای  گروهی که دوشادوش هم در دهه ی 80 در موازات  عنوان  نچسبی مانند ساده نویسی یا شعر ساده  تلاش بسیار برای شناساندن آن به مخاطب نموده اند نمی توانند به لحاظ جذب مشتری معنوی چندان موسع عمل کنند، چه را که ماهیت اثر نو همین است. هنوز پس از قریب یک قرن که از عمر شعر نو می گذرد  اغلب مردم به شعر قدمایی گرایش دارند. که البته نمی توانند غالبا همان شعر سنتی را هم  درست بخوانند. مخاطب شعر پیشرو در ابتدا طیف شاعران و حرفه ای خوانان ادبیات است. به همین دلیل به آن ها شعر تجربی و کارگاهی می گویند.  در هر حال محصول چالش افراط و تفریط در شعر پیشرو باقیات و صالحات شعر رایج و تثبیت شده می شود.

اما بر گردیم به پرسش از خود. اگر عده ای برای شعر از ممیزات ساده و بغرنج یاد می کنند از آن جا که در کار نقد این دو اطلاق تنها گروه خوانندگان را مشخص می کند مانند تعیین گروه های سنی در کتاب های کودکان و نوجوانان  و نه غث و سمین فرم(Form) و محتوا و یا نوع(Genre)،  بنابراین در کار چالش و نقد، کاربردی نخواهند داشت، هر چند نوآمدگان و برخی از مواجب بگیران چند ناشر، سعی داشته اند با شعار ساده نویسی در شعر توسط برخی از شاعران وا مانده از خلاقیت،  مقدمات بازگشت ادبی را فراهم آورند. در حالی که ساده نویسی روندی به قدمت تاریخ ادبیات دارد.و گرایش به ساده نویسی شاخصه و ممیزه ای نمی تواند در ادبیات داشته باشد؛ خاصه که این سیاق هنوز تئوریزه و فرموله نشده است. هر ژانر (Genre) مستلزم شرایط خاص و ویژه ای ست.به عنوان نمونه انقلاب، جنگ و... یا هر گونه  تغییر فرماسیون های تاریخی و یا مناسبات تولید و...

نظامی در لیلی و مجنون در مقام نصیحت به فرزندش گوید: "در شعر مپیچ و در فن او/ چون اکذب اوست احسن او" حال ما چه گونه خواهیم توانست پس از آن،از شعر ساده دم بزنیم. و این تازه درقرن ششم گفته شده است.معنی  شعر ساده یعنی بدون هیچ فن در حالی که شعر از انواع صناعات لفظی و معنوی و بدعت بهره می برد پس ماهیتاً نمی توان ساده انگاشت اش مگر این که کلام منثور غیر ادبی باشد.

نتیجه آن که  شعر موسوم به ساده یک غلط محض است که به جز سوداگری برخی ناشران برای ادبیات هیچ عایدی یی در بر نخواهد داشت. بنابراین اطلاق بازگشت ادبی در بازار شعر 80 اصطلاحی صحیح تر به نطر می رسد ، .به دیگر سخن شعر ما در دهه ی 80 با دو جریان باب طبع بازار شعر و انواع گونه گون جریان چند رسانه ای (شعر زبان محور و دیداری-شنیداری) به عنوان شعر مورد پسند نخبگان مواجه شد که این روند همچنان تداوم دارد. در هر حال همان گونه که در گفت و گوهایم با روزنامه های شرق ،روزگار و آرمان گفته ام چالش افراط و تفریط و برآیند آن از  شعر پیشرو جذب بدنه ی شعر رایج شده و تثبیت می شود. در حالی که شعر رایج همواره طفیلی شعر پیشروبوده است مدام بر بغرنجی آن خرده گرفته و پای می فشرد.البته باید اذعان داشت که روند طبیعی شعر پیشرو همیشه دستخوش افراط و تفریط بوده و برآیند آسیب شناسی این دو پدیده نشان داده که این مواجهه سبب دوری شعر دوستان از شعر شده است،اما از سویی نادیدن کلان ثمراتی که جذب ادبیات رایج می شود هم از انصاف به دور است.در مقابل شعر پیشرو،شعر باب طبع سهل پسندان به مثابه ی آیینه ی شعر تثبیت شده کاربرد می یابد. چگونه می توان شعری بی پیرایه در اکنون گفت که نسبت به شعر شاعران شعر بی پیرایه ی ماضی هیچ دستآورد جدیدی نداشته باشد.شاپور بنیاد گفته: مرگ از قرار پاره سنگی بود/ و ما نمی دانستیم. یا کارهای بیژن جلالی، محمد زهری، غلامحسین نصیری پور و...

شعر امروز اگر مدعی جریان سازی ست باید علی رغم گرایش به سادگی، دستاورد یا جلوه ای ویژه  نسبت به نمونه های دهه های پیش داشته باشد.در حالی که ما بعضاً با شعرهایی مواجه ایم که کلمات قصارند یا فکاهه و لطایف ادبی اند،  نه شعر.

ما نمی توانیم بگوییم حافظ شاعر ساده گوست یا بغرنج گوست.حافظ، حافظ است و شعر،شعر! همین.! البته می توانیم در واکاوی رمزگان یک غزل نسبت به غزل دیگر با سهولت بیشتر عمل کنیم. و یا یک غزل را در دست رس تر بیابیم. این ها اما مرزها و ممیزه ای بین سهل و بغرنج نمی توانند باشند.از کهکشان شعر هر کس بلند نظر تر باشد  خواهد یارست ستاره یا ستارگان  دلخواه خود رصد کند. در این لذت کهکشانی تاسف می خوریم که کوتوله ها با سوار شدن روی دوش هم  رصد قابل توجهی نخواهند داشت.

">تصویر علی رضا پنجه ای Alireza panjeei poet&journalist

اثر هومن فاخته کارشده با فتوشاپ

داشتم این شعر را پس از چاپ در دریچه ی شعر خبرگزاری ایسنا ویرایش می کردم چون در نسخه ی آماده ی چاپ آن فونت  "و"  و  "،" بولد شده بود و در نسخه ی ایسنا  سهوا قسمت بولد شده با بقیه   مشخص نشده بود و با هم فرق داشت، در نسخه ی مربوط به انعکاس درج آن در ایسنا در پست وب سایتم  تغییرات فونتی می دادم که یکهو به  فکر استفاده از رنگ برای تنوع بیش تر در  بیان مفاهیم در این شعر افتادم. بنابراین روی این امکان اشرافی در دنیای چاپ و امکان پر دردسر در دنیای مجازی  هم می توان در شعرها بهره برد. این امکان با تغییر فونت در شعرها که برخی از شاعران به طور اتفاقی و نه هدف دار دمبال می کردند و از جمله پسرم مزدک در مجموعه شعر "چوپان کلمات" به طور هدف دار و نشانه گذاری شده به آن پرداخته توفیر دارد. در واقع رنگ ها وظیفه ی  تفکیک مفاهیم را در این Genre بر عهده گرفته اند. و هم طیفی یا تضاد آن ها در کل تنوع هر یک بیان گر یک فرهنگ و مفهوم است.در شعر نمونه زیر که ظرفیت پذیرش این نوآوری را بر می تابد و توجه بیش تر شاعران به این گونه بهره وری از شعر رنگ مطمئنا بر فرهنگ و غنای شعر ایرانی خواهد افزود.همین گونه که همه ی شعرها نباید لزوما گونه های شعری پیشنهاد و معرفی شده توسط من :شعر دیجیتال نمی شوند و یا شعر تو گراف   یا شعر مربع یا چی ستان نو ( لغزنو )یا وسط چین  و یا دوستانی که در حوزه ی پیشنهاد گونه های جدید و یا نسل جدید کانکریت کارکرده اند  باشد اما همه ی این دستاوردها آهسته آهسته در کالبد شعر نفوذ کرده و بر غنای  فرهنگ شاعران تاثیر می گذارند. شعر زیر مشت نمونه خروار است. تولد شعر رنگ را به فال نیک بگیریم.امید دارم شاعران با بهره از تجربیات جدید در حوزه رنگ بر شاخه هایسرسبزتر این نهال در جنگل شعر به افزایند.مطمئنا در گفت و گوهای آتی در خصوص این مهم و پیشنهاد بیش تر سخن خواهم گفت.

پنجه‌ای و تجربیات تازه‌اش در‌حیطه زبان

یک شعر کوتاه:

                      آه!

:A short poem
Oh!

Of:Alireza Panjeei

علی رضا پنجه ای ۱۴ خرداد۱۳۹۱ پارسه(تخت جمشید)

علی رضا پنجه ای ۱۰خرداد۱۳۹۱ مرودشت شیراز

کارمند شاعر

همینم!

بزرگ ترین درد جهان خریده ام

به جان شاعر

درد کمی نیست درد کارمندی!

همینم

بین اداره و  دل

هزار کهکشان فیلی فاصله است

بین من و این همه وظیفه

تکلیف دل گم گشته لابد

که می خواهم

اگر چونان قرقی نه توانم

                                چرخِ آسمان    به زیر کشم

دست کم سنجاقکی باشم

در هوای باغچه

                                که چرخ می زند

هراسی نه دارم از این که

بال های شیشه ای ام

                   امکان له شدن دارد

                      بین انگشت شصت و اشاره ی هر الف بچه ی بازیگوشی

خواب یک تعطیلی گلگشت

در هوای باغچه ی حیاط  خلوت

                                      زیباترین لحظه ی زندگی ام است

                                                                                      23اَمرداد86

علی رضا پنجه ای

Ar_panjeei@yahoo.com

مثلث آشورپور، پوررضا و مسعودی

تذکاری در نه بود پوررضا

تجلی فرهنگ زادبومی در آثار خواندده-مولف

زنده یاد پوررضا  به واسطه ی دو ویژگی اش نزد عوام و خاص شهره و عزیز بود. به واسطه ی جنس بی نظیر صدایش که سوزناکی همه ی درد و رنج زاد بوم اش  را خنیاگری می کرد . نزد عوام ؛ به واسطه ی تاثیر موسیقایی خود جوش صدا و به واسطه ی نوع  تحریرموسیقی و کاربرد موتیف ها و ضرباهنگ صدایش و فرهنگی که به واسطه ی تحقیقات مبسوطت میدانی اش پیرامون ریشه یابی اصالت دستگاه ها و گوشه های موسیقی و تنظیم و ادغام آن ها در هم و دست یازی اش به فضاهای جدید و نو ساخت موسیقی فلکلوریک نزد خواص. فریدون پوررضا خواننده ای مولف و مولفی خواننده بود. ترانه هایش بار فرهنگ و فلکلور گیل و دیلم را یدک می کشید. شور و شوق زایدالوصف استاد در کنار سایر شاخصه ها او را ممیزه و منحصر می نمود. در فرهنگسرای ابن سینا تهران  به دعوت ناصر وحدتی و جمعی از پزشکان دوست دار صدای زند ه یاد محمد آشورپور ضمن خوانش شعر ی برای او به فصل بندی شاخصه های هنری زنده یاد پوررضا، ناصر مسعودی و محمد آشورپور نشستم. جلسه ای که شمس لنگرودی و حسین علی زاده هم در آن شعر خوانی و سخنرانی داشتند.آنجا بود که به نکات ممیزه ی آشورپور در امتزاج موسیقی  فلکلور کشورهای جمهوری سابق شوروی و فلکلور زاد بومی اش و موسیقی آذری اشاره داشتم این که تلفیق فلکلوریک باورداشت ها و سنن مناطق مختلف فرهنگ خاص و سبک مداری را از آن او کرده که با نگاه به ریتم موسیقی آشورپور به اجتماعی از آرزوها، شکست ها، پیروزی ها ، اندوهان و شادی های زحمتکشان ستمدیده  بر می خوریم که کاربرد منحصر آن ها او را ممیزه و خاص نموده، از سویی خاصیت مخملین صدای ناصر مسعودی در بازتاب فرهنگ گیلان در سطح زادبومی بیشترینه ی تاثیر را گذاشته در واقع مسعودی از دو خواننده ی دیگر بومی – ملی تر بوده و عوام و خواص در شمار ترانه هایش آرای واحدی دارند ، در حالی که محمد آشورپور خواننده ای حزبی و ایدئولوژیک بوده،  مسعودی و پوررضا بیشتر از او در تلفیق مخاطبان عام و خاص  بدون در نظر گیری امتیاز ایدئولوژیک  مطرح بوده اند. بنابراین بی آن که بتوانیم یکی از این سه تن را در یک انتخاب از دیگری ارجح بدانیم با ید بگوییم مثلث این سه تن رئوس موسیقی معاصر گیلان را از آن خود کرده اند بی آن که از سهم بقیه ی خوانندگان منحصر گیلانی مثل  بانو شمس،جفرودی، دعایی و در این سال ها از ارایه ی یک مدیریت تاثیر گذار و کارگردانی اجرای موسیقی فلکلوریک توسط ناصر وحدتی غافل باشیم. پوررضا زمانی بدل به یک چهره ی بومی -  ملی شد که سیا ابران را در سریال پس از باران اجرا کرد ، به گونه ای که تیتراژ فیلم با صدای او خود به ترین فراخوان بیینده بود برای دیدن فیلم! انسان با تولد خود از چشم انداز مرگ نمی تواند غافل بماند اما مرگ هم نمی تواند از تاثیر و مانایی نام بزرگ مرد آواز گیلان فریدون پوررضا بکاهد. بی گمان نامش با برافراشته شدن پرچم بهاران سبزتر خواهد درخشید.

25 فروردین نود و یک خورشیدی